آندرومدا، کهکشانی در مسیر تحول

علیرضا بیات در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: کهکشان آندرومدا، یکی از شگفت‌انگیزترین پدیده‌های کیهانی، نام خود را از صورت فلکی آندرومدا گرفته است؛ همان صورت فلکی که در نیمکره شمالی آسمان شب خودنمایی می‌کند و با داستان‌های اساطیری یونانی گره خورده است.

وی افزود: آندرومدا در افسانه‌های کهن، نام یک شاهزاده بوده و این نام‌گذاری پیوندی زیبا میان آسمان و افسانه‌ها ایجاد کرده است. کهکشان آندرومدا، حتی با چشم غیرمسلح در شب‌های تاریک خارج از شهر، قابل مشاهده است و در دل خود داستان‌های کهکشان‌ها را پنهان دارد، همچنین در محیط‌های شهری، می‌توان با استفاده از تلسکوپ‌های آماتوری به تماشای آن نشست.

کارشناس نجوم ادامه داد: براساس پیش‌بینی‌های علمی و محاسبات دقیق، کهکشان آندرومدا در حدود ۴ تا ۵ میلیارد سال آینده با کهکشان راه شیری برخورد خواهد کرد. این رویداد کیهانی شگرف، ترکیب و هم‌نشینی این دو کهکشان را رقم خواهد زد و کهکشانی عظیم‌تر و بیضی‌شکل به نام «میلکومدا» از این پیوند به وجود خواهد آمد. در نتیجه‌ این برخورد، ستارگان و گازهای موجود در هر دو کهکشان بازآرایی خواهند شد و توزیع آن‌ها به شکل مجدد سازمان‌دهی می‌شود. با این حال، به دلیل فاصله بسیار زیاد میان ستارگان، احتمال برخورد مستقیم میان آن‌ها بسیار اندک یا حتی غیرممکن خواهد بود، اما ین اتفاق می‌تواند به فشرده شدن گازها و غبارها منجر شود و در نهایت موجب افزایش فعالیت‌های ستاره‌زایی در این کهکشان تازه متولدشده شود.

بیات گفت: آندرومدا بزرگ‌ترین کهکشان گروه محلی است؛ گروهی از کهکشان‌ها که کهکشان راه شیری نیز عضوی از آن است. این کهکشان مارپیچی عظیم، تخمینی حدود یک تریلیون ستاره در دل خود جای داده است؛ رقمی حدود دو برابر تعداد ستارگان راه شیری. بازوهای مارپیچی آن از طریق تلسکوپ‌های پیشرفته قابل مشاهده هستند و حتی در آسمان نیمکره شمالی، با تلسکوپ‌های آماتوری نیز می‌توان شکوه آن را رصد کرد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، این کهکشان حتی با چشم غیرمسلح در آسمان شب‌های تاریک قابل دیدن است.

وی افزود: برخلاف اکثر کهکشان‌ها که از زمین و کهکشان راه شیری در حال دور شدن هستند، آندرومدا به دلیل جاذبه گرانشی موجود، با سرعت به سمت ما نزدیک می‌شود. این نزدیکی در نهایت به همان برخورد پیش‌بینی‌شده در آینده‌ای دور منجر خواهد شد.

کارشناس نجوم با بیان اینکه مرکز این کهکشان میزبان سیاهچاله‌ای عظیم و پرجرم است که جرم آن حدود ۱۰۰ میلیون برابر خورشید ما تخمین زده می‌شود، اضافه کرد: این سیاهچاله، به‌عنوان نیرویی بنیادین، رفتار ستارگان و گازهای اطراف خود را کنترل می‌کند، همچنین بر فعالیت‌های کهکشانی همچون فوران انرژی از نواحی مرکزی تأثیر بسزایی دارد. علاوه بر این، تکامل دینامیکی هسته کهکشان نیز تحت تأثیر این نیروی پرقدرت قرار دارد و به مرور زمان به دگرگونی کهکشان می‌انجامد.

بیات ادامه داد: با وجود عظمت و شکوه آندرومدا، این کهکشان به‌عنوان کهکشانی پیر شناخته می‌شود. بسیاری از ستارگان آن در گذشته‌های دور شکل گرفته‌اند و روند ستاره‌زایی آن به دلیل کاهش گاز و غبارهای قابل استفاده، رو به افول است. این امر به وضوح نشان می‌دهد که ذخایر مورد نیاز برای تشکیل ستاره‌های جدید در این کهکشان کاهش یافته و پایان روند ستاره‌زایی در آینده‌ای دور قابل انتظار خواهد بود.

وی اظهار کرد: علاوه بر تمام این ویژگی‌ها، ماده تاریک که بخش عمده‌ای از جرم آندرومدا را تشکیل می‌دهد، هاله‌ای نامرئی و عظیم در اطراف آن ایجاد کرده است. این ماده، با وجود نامرئی بودن، نقش بسیار مهمی در گرانش کهکشان‌ها و پایداری ساختار آن‌ها ایفا می‌کند. ماده تاریک مسیر حرکت کهکشان‌ها در گروه محلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و برخورد آندرومدا با کهکشان راه شیری نیز از همین موضوع ناشی می‌شود.

بیات گفت: کهکشان آندرومدا با تمامی رازها و شگفتی‌هایش، آینه‌ای از عظمت کیهان است؛ جایی که زمان و فضا در کنار هم، داستانی بی‌پایان از تغییر، تحول و زندگی را روایت می‌کنند. این کهکشان نه‌تنها یادآور شکوه جهان هستی است، بلکه نمونه‌ای زنده از تحولات آینده در کیهان بی‌کران است.

انتهای پیام