شاخصی برای ارزیابی نقدینگی، اعتماد و رشد پروتکل‌ها
نکات کلیدی:
● ارزش کل قفل‌شده (TVL) یک شاخص حیاتی در دیفای است که نشان‌دهنده مجموع ارزش دارایی‌های قفل‌شده در قرارداد‌های هوشمند یک پروتکل برای استیکینگ، وام‌دهی یا ارائه نقدینگی است.
● TVL ارزش دارایی‌های قفل‌شده در یک پروتکل را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که ارزش بازار (Market Cap) نشان‌دهنده مجموع ارزش عرضه توکن در گردش یک پروتکل است.
● TVL بالاتر نشان‌دهنده نقدینگی بیشتر، اعتماد بالاتر و پذیرش بیشتر کاربران است که این عوامل برای رشد آینده کلیدی هستند.
● نوسانات قیمت و تغییرات کوتاه‌مدت می‌توانند بر TVL تأثیر بگذارند، و این معیار برای مقایسه پروتکل‌هایی با عملکرد‌های مختلف کاملاً کافی نیست.
● حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi) ممکن است طی سال‌ها تکامل یافته باشد، اما همچنان به طور کلی بدون نظارت باقی مانده است. هر کسی می‌تواند یک پروتکل دیفای، یک اپلیکیشن غیرمتمرکز (dApp)، یا حتی یک بلاکچین جدید راه‌اندازی کند. این آزادی هم فرصت‌ها و هم ریسک‌هایی برای کاربران ایجاد می‌کند که ارزیابی قابلیت اطمینان پروتکل‌ها را دشوار می‌سازد.
یکی از معیار‌های مهم که سرمایه‌گذاران برای ارزیابی محبوبیت و ایمنی یک پروتکل دیفای استفاده می‌کنند، ارزش کل قفل‌شده (TVL) است. این شاخص مقدار ارزش قفل‌شده در یک پروتکل یا در بلاکچین‌های مختلف را نشان می‌دهد و اطلاعاتی درباره میزان پذیرش و امنیت آن ارائه می‌دهد.
در این مقاله، نگاهی سریع به TVL، کاربرد‌های آن و منابعی که می‌توانید اطلاعات بیشتری در مورد آن بیابید، خواهیم داشت.
ارزش کل قفل‌شده (TVL) چیست؟
ارزش کل قفل‌شده یا TVL معیاری است که مجموع ارزش دارایی‌ها (ارز‌های دیجیتال) قفل‌شده در یک پروتکل دیفای یا بلاکچین را نشان می‌دهد. این مقدار مجموع تمام وجوهی است که برای اهدافی مانند استیکینگ، وام‌دهی یا ارائه نقدینگی در قرارداد‌های هوشمند سپرده‌گذاری شده‌اند.
به‌طور کلی، TVL میزان اعتماد کاربران به یک پروتکل را نشان می‌دهد: هرچه این مقدار بیشتر باشد، کاربران بیشتری سرمایه خود را به پروتکل اختصاص داده‌اند. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه‌گذاران TVL را به‌عنوان شاخصی برای سلامت یک پلتفرم در نظر می‌گیرند. TVL بالاتر معمولاً نشان‌دهنده اعتمادسازی بیشتر پروتکل در میان جامعه کاربران خود است.
این معیار برای پروتکل‌های حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا عملکرد آنها به نقدینگی وابسته است. در صورت کمبود نقدینگی، پروتکل ممکن است با مشکلاتی مانند ناکارآمدی یا افزایش ریسک برای کاربران مواجه شود.
چرا TVL در دیفای استفاده می‌شود؟
حوزه مالی غیرمتمرکز بدون واسطه‌ها فعالیت می‌کند و رشد پروتکل به میزان مشارکت کاربران وابسته است. TVL به دلایل زیر یک معیار کلیدی در دیفای محسوب می‌شود:
۱. اندازه‌گیری نقدینگی: TVL
نشان‌دهنده میزان نقدینگی موجود در یک پروتکل است که برای عملکرد صرافی‌های غیرمتمرکز (DEXs)، بازارساز‌های خودکار (AMMs) و پلتفرم‌های وام‌دهی ضروری است.
۲. اعتماد سرمایه‌گذاران:
TVL بالاتر عموماً اعتماد بیشتر کاربران به پروتکل را منعکس می‌کند. وقتی مقادیر زیادی دارایی قفل‌شده باشد، نشان‌دهنده ثبات و اعتبار پروتکل است.
۳. رشد پروتکل:
TVL یک شاخص رشد برای پروژه‌های دیفای است. با جذب کاربران و سرمایه بیشتر توسط یک پروتکل، TVL افزایش می‌یابد و این ممکن است تأثیر مثبتی بر قیمت توکن بومی پروتکل داشته باشد.
TVL در دیفای به یک معیار پذیرفته‌شده برای ارزیابی اندازه و قدرت پروتکل‌های دیفای تبدیل شده است. این شاخص به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا سطح ریسک را هنگام تعامل با پلتفرم‌های جدید یا موجود ارزیابی کنند.
چگونه TVL محاسبه می‌شود
TVL با جمع ارزش تمام دارایی‌های قفل‌شده در یک پروتکل دیفای محاسبه می‌شود. این دارایی‌ها می‌توانند شامل انواع مختلف ارز‌های دیجیتال مانند اتریوم (ETH)، استیبل‌کوین‌ها یا سایر آلت‌کوین‌ها باشند که کاربران در قرارداد‌های هوشمند پلتفرم سپرده‌گذاری کرده‌اند. فرمول محاسبه TVL به شرح زیر است:
TVL = (تعداد توکن‌های قفل‌شده) × (قیمت هر توکن)
برای مثال، اگر یک پروتکل ۱۰،۰۰۰ واحد اتریوم (ETH) قفل‌شده داشته باشد و قیمت ETH برابر ۲،۰۰۰ دلار باشد، TVL پروتکل فقط برای ETH برابر با ۲۰ میلیون دلار خواهد بود.
بیشتر پلتفرم‌ها از چندین توکن پشتیبانی می‌کنند، بنابراین TVL کل شامل مجموع ارزش تمام دارایی‌ها در بلاکچین‌ها و توکن‌های مختلف خواهد بود.
از کجا می‌توان داده‌های TVL را پیدا کرد؟
از آنجایی که TVL برای دیفای اهمیت زیادی دارد، پلتفرم‌های متعددی داده‌های ضروری TVL را ارائه می‌دهند. برخی از محبوب‌ترین منابع عبارت‌اند از:
۱. DeFi Llama
یکی از پرکاربردترین منابع برای ردیابی TVL در بلاکچین‌ها و پروتکل‌های مختلف دیفای. این پلتفرم همچنین داده‌های تاریخی و امکان مقایسه ارائه می‌دهد.
۲. DappRadar
در حالی که بیشتر بر داده‌های اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) تمرکز دارد، TVL مربوط به برنامه‌های دیفای خاص را نیز دنبال می‌کند.
۳. Dune
یک پلتفرم پیشرو برای ردیابی TVL در بلاکچین‌های مختلف. کاربران می‌توانند داشبورد‌های شخصی‌سازی‌شده با معیار‌های مختلف ایجاد کنند.
TVL در مقابل ارزش بازار (Market Cap) – تفاوت چیست؟
TVL میزان ارزش کل دارایی‌های قفل‌شده در یک پروتکل را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که ارزش بازار (Market Cap) نشان‌دهنده مجموع ارزش توکن‌های در گردش یک پروتکل است. ارزش بازار از طریق ضرب تعداد توکن‌های بومی پروتکل در قیمت فعلی آن محاسبه می‌شود:
ارزش بازار = تعداد توکن‌های در گردش × قیمت هر توکن
در مورد ارزش بازار، دو نوع وجود دارد:
ارزش بازار فعلی: که فقط تعداد توکن‌های در حال گردش را در نظر می‌گیرد.
ارزش بازار کاملاً رقیق‌شده (FDMC): که تعداد کل توکن‌هایی که قرار است در آینده وارد گردش شوند را لحاظ می‌کند.
برای مثال، ارزش بازار فعلی بیت‌کوین ۱.۲۳ تریلیون دلار است، در حالی که ارزش بازار کاملاً رقیق‌شده آن ۱.۳۱ تریلیون دلار است. در برخی موارد، ارزش بازار فعلی با FDMC برابر است، زیرا تمام توکن‌ها در حال حاضر در گردش هستند.
مقایسه TVL و ارزش بازار
تفاوت کلیدی این است که TVL ارزش قفل‌شده داخل یک پلتفرم را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که ارزش بازار تنها ارزش بازار توکن پروتکل را در نظر می‌گیرد.
● TVL نشان می‌دهد که چه مقدار نقدینگی یا دارایی در پروتکل قفل شده است.
● ارزش بازار ارزش توکن پروتکل را در بازار آزاد ارزیابی می‌کند.
یک پروتکل ممکن است TVL بالایی داشته باشد، اما ارزش بازار پایینی داشته باشد، اگر توکن آن کمتر از ارزش واقعی ارزیابی شده باشد. برعکس، ممکن است ارزش بازار بالا و TVL کمی داشته باشد.
مقایسه این دو معیار می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا تعیین کنند آیا قیمت یک توکن منصفانه است یا آیا محبوبیت پروتکل ارزش توکن آن را توجیه می‌کند.
