انتقاد شدید نشریه اصولگرا از مداحان: چه خودمحوری است که در ایام محرم، از هیئت های ایران فاصله گرفته و در کربلا روضه خوانی می کنید؟/خطر الگوسازی نکنید

روزنامه فرهیختگان به این نکته پرداخته است:

اکنون که برخی مداحان نامی چمدان‌های خود را بسته و در صدد برگزاری مراسم دهه اول محرم امسال در کربلا هستند، این فرصت پیش آمده است که بحث‌هایی درباره یکی از تأثیرگذارترین گروه‌های مذهبی بر جامعه مطرح گردد. موضوعی که به معمول، در آستانه مناسبت‌های مذهبی به دلایل مختلف از آن دوری می‌شود و همواره به آینده‌ای نامعلوم موکول می‌گردد.

اما نوآوری‌های ساختارشکنانه که امسال به نقطه اوج خود رسیده، موجب می‌شود که قید و بندهای خودساخته برچیده شود و نقد افکار و عملکرد مداحان آسان‌تر شود. به ویژه زمانی که اسامی معروفی چون حاج‌محمود کریمی در جمع زائران دهه اول به چشم می‌خورد و هنگامی که به انتقاد از سلیقه و تصمیمات آنان می‌پردازیم، ضرورت بررسی ریشه‌های این احساس می‌شود و می‌بایست پاسخی برای توجیهات ساده‌انگارانه آن‌ها در تاریخ ثبت کنیم.

خودخواهی را کنار بگذارید

برخی از مداحان معروفی که قصد سفر به کربلا را دارند، در پاسخ به پرسش‌ها و انتقادات در محافل عمومی و خصوصی اظهار می‌دارند که پس از سال‌ها فعالیت در هیئت‌های بزرگ، خواستار این هستند که یک محرم را به خود اختصاص دهند و در آنجا مراسم عزاداری برگزار کنند.

این استدلال سست چنان ناپسند می‌نماید که ترکیبی از حیرت و تأسف را به همراه دارد. مداحی که سال‌ها به ترویج مفاهیم ایثار و ازجان‌گذشتگی پرداخته، بی‌خبر از این است که استدلال برگزاری مراسم در کربلا، تجلی یک «خودمحوری فردگرایانه افراطی» است که ارزش‌های بنیادین اجتماعی را به خطر می‌اندازد و جایگزینی فرد به جای مصلحت عمومی را با پوششی مذهبی می‌پوشاند. خودخواهی مداحی که با سبک زندگی، گفتار و اقدامات اجتماعی و سیاسی‌اش به وضوح در جامعه قرار دارد و می‌تواند تأثیرگذار باشد، با مفهوم پیام محرم و صفر در تضاد است.

آیا صحنه‌ای به این عظمت که سالانه میلیون‌ها زائر را از ایران و دیگر کشورها به عتبات می‌کشاند، نامی جز از خودگذشتگی شگفت‌انگیز میزبانان عراقی در اذهان عمومی حفظ می‌کند؟ ای کاش همین سال، مداحانی که مصمم به تعطیلی مراسم‌های سنتی خود در ایران و رفتن به کربلا هستند، اراده‌ای بر پایه گفتارشان نشان دهند و ثابت کنند به باورهایی که ادعا می‌کنند، پایبندند.

از تولید الگوهای خطرناک پرهیز کنید

از جنبه‌ای دیگر، برخی معتقدند تعداد مخاطبانی که در تهران و دیگر شهرها به مداحان گوش می‌دهند، در کربلا نیز وجود دارند و بقیه افراد از طریق بازنمایی مراسم در فضای مجازی و تلویزیون از جلسات بهره‌مند می‌شوند. این استدلال نیز از بنیاد سست و بی‌پایه است، چراکه عموم مخاطبان داخلی توانایی سفر طولانی به کربلا را ندارند و بیشتر ایرانی‌هایی که در عتبات حاضرند، بدون حضور همین مداحان نیز آنجا خواهند بود. پیامد این خطای راهبردی باعث کاهش اهمیت جلسات سنتی و معروف در تهران خواهد شد و از جنبه اجتماعی، بر تصویر محرم در تهران و دیگر شهرها تأثیر منفی خواهد گذاشت. دهه اول محرم جلوه‌ای از معنویت عمومی در ایران به‌شمار می‌رود و تصمیمات و عملکرد مداحان مشهور بر تمام جلسات کوچکتر تأثیر خواهد گذاشت و به نوعی نوآوری جذابی به حساب می‌آید. همانند تکرار سبک و شعور هیئت‌های بزرگ در جلسات کوچک‌تر.

دهه اول محرم، اوج و نماد سوگواری است و شکل برگزاری آن در شرایط اجتماعی کنونی، نمایی از احساس تعلقات دینی در سطح وسیع را به تصویر می‌کشد. ترک جامعه و سفر به زمین مقدس کربلا ظاهری جذاب دارد؛ اما واقعیتی تلخی در عمق آن وجود دارد. جامعه‌ای که تحت فشارهای ضد مذهبی قرار دارد و به‌دنبال تبدیل ایران به کشوری سکولار و بی‌تفاوت است، نیازمند هیئت‌های پیشرو و فعال از لحاظ اجتماعی است. ایجاد هیئت‌های بزرگ در میان هزاران جلسه کوچکتر، فضایی متفاوت فراهم می‌آورد. حال به فهرست مداحانی که می‌خواهند برای خودشان به کربلا بروند نگاه کنید.

کربلای شما در اینجاست

اگر مداح محترم از خودآگاهی برخوردار است و می‌داند که مقام تبلیغی دارد، باید در راستای خدمت به مردم و مخاطبان خود بخواند. برای دل‌های رنجیده از مشکلات و افرادی که به حرف‌ها و صدای او نیاز دارند، درست همانند سرداری جنگی که در زمان نبرد، به خانه و کاشانه خود نمی‌رود، مداح نیز نباید در بحرانی‌ترین لحظات اجتماعی، میدان را ترک کند. دهه اول محرم، کربلای آنان همان جایی است که در آنجا شروع به کار کردند و به شهرت رسیدند. آنان باید به جای انزوا، در صف دفاع از دین خدا به دل مردم هجرت کرده و پرچم تبلیغ را در دست گیرند.

۲۷۳۰۲