علی جنتی: من به طور شخصی نسبت به احتمال توافق با آمریکا بدبینم زیرا…/جریان افراطی به هشدارهای رهبری توجهی نمی‌کند
نیلوفر مولایی: در حالی که پیش‌بینی‌ها در خصوص آینده مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده به شدت دشوار شده است، فعالیت برخی از مخالفان مذاکرات و گروه‌های تندرو برای مقابله با شیوه دیپلماتیک دولت دوباره آغاز شده است. ضمن این که تحرکات اخیر صدا و سیما نیز نشان‌دهنده همسویی این رسانه با جناح مخالف دولت و مذاکرات است.
علی جنتی، وزیر ارشاد دولت یازدهم، در گفت‌وگویی با خبرگزاری خبرآنلاین به فعالیت‌های اخیر تندروها اشاره و بیان کرد: «واقعیت این است که گردانندگان این جریان افراطی نه تنها از منافع ملی کشور غافلند، بلکه در پی بازی‌های سیاسی و جناحی، منافع ملی را قربانی منافع ذاتی خود می‌سازند و برخی از آنان نیز از تحریم‌ها منفعت می‌برند.»
عضو حزب اعتدال و توسعه ادامه داد: «این جریان افراطی با شعارهای فریبنده سعی در جذب هوادار در جامعه دارد؛ چراکه به اهداف اتی خود می‌اندیشند و به دور بعدی مجلس نگاه می‌کنند و شعارهای تندی را سر می‌دهند.»
سفیر پیشین ایران در کویت با توجه به اختلاف‌های موجود میان ایران و ایالات متحده اظهار داشت: «به شخصه به توافق با آمریکا خوشبین نیستم، به علت وجود گروه‌های فشاری که اطراف ترامپ قرار دارند؛ به‌ویژه لابی صهیونیست‌ها و سناتورهای جمهوری‌خواه که مانع هر نوع توافق می‌شوند و اعمال تحریم‌های بیشتر بر ایران را هدف قرار داده‌اند.»
برای مطالعه مشروح گفتگوی علی جنتی، وزیر ارشاد دولت یازدهم و سفیر پیشین ایران در کویت، به خبرگزاری خبرآنلاین مراجعه فرمایید؛
**********
* آقای جنتی! به تازگی تندروها و مخالفان برجام علیه دیپلماسی دولت فعال شده‌اند. از نظر شما دلیل این فعالیت چیست و همزمانی این فعالیت‌ها با عملکرد ضدبرجامی صدا و سیما را چگونه تحلیل می‌کنید؟
این افراد اصولاً از دیرباز مخالف هرگونه مذاکره‌ای با غرب بودند. در سال‌های ۸۳-۸۲ که درباره مسائل هسته‌ای با سه کشور اروپایی گفت‌وگو می‌شد، از حضور وزرای خارجه این کشورها در سعدآباد انتقاد می‌کردند، در شرایطی که آن مذاکرات مانع از ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت گردید. به طوری که بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای ما به مدت مشخصی معلق شد و از این رو پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت رفت و قطعنامه‌ای علیه ما صادر نشد؛ از آن زمان این دسته با هر نوع مذاکره‌ای در جهت حل و فصل مسائل هسته‌ای مخالف هستند.
در دوره‌های بعد نیز عناصری که خود مسئول پرونده بودند، نظیر آقای سعید جلیلی، هنگام مذاکره به جای حل مشکلات، در جلسات به ایراد سخنرانی پرداختند و به بحث درباره مدیریت جهانی پرداختند که هیچ توانی در حل موضوع نداشت. این رویکرد هنوز هم ادامه دارد. در طی چند سال گذشته، فرصت‌های زیادی برای حل و فصل مسئله هسته‌ای وجود داشت، اما مخالفت‌ها مانع از نتیجه‌گیری شد.
مخالفان تندرو تأثیر چندانی بر طرف مقابل ندارند
در سال ۹۹، پس از ازسرگیری مذاکرات برجام، توافق تا آستانه امضا پیش رفت، اما ناگهان قانونی در مجلس تصویب شد که مانع از تحقق توافق گردید و در نتیجه این تلاش‌ها به نتیجه نرسید، حتی در شرایطی که ایران پس از خروج آمریکا در حال مذاکره با ۵ کشور بود. کارشکنی‌ها از سوی عناصر تندرو و کاسبان تحریم همچنان ادامه دارد. واقعیت این است که یا این جریان افراطی منافع ملی کشور را درک نمی‌کنند، یا درک می‌کنند و در عوض بازی‌های سیاسی و جناحی را بر منافع ملی ترجیح می‌دهند، یا به‌عنوان کاسبان تحریم از این وضعیت سود می‌برند.
به اعتقاد من، مخالفت‌های آن‌ها با مذاکره تأثیر چندانی بر طرف آمریکایی نخواهد گذاشت، زیرا ایالات متحده سیاستی را دنبال می‌کند که ایران را به حد ممکن به پذیرش دیدگاه‌های خود وادار کند. آمریکایی‌ها به دنبال این ارزیابی هستند که ایران غنی‌سازی را متوقف کند، چه تندروها مخالفت کنند یا نه. لازم است این مسئله از طریق مذاکرات به گونه‌ای حل و فصل گردد که منافع کشور تأمین شود، تحریم‌ها لغو گردد و فرصتی برای کاهش تنش‌ها در روابط‌مان با غرب فراهم آید.
تندروها با شعارهای فریبنده در جامعه جلب توجه می‌کنند
* شایعه شده که تندروها با شروع مذاکرات ایران و آمریکا تذکری دریافت کردند و مدتی در سکوت بودند. آیا فعال شدن دوباره آنان به معنای بهره‌برداری‌شان از اختلافات میان ایران و آمریکا است؟
این جریان افراطی از طریق شعارهای فریبنده سعی در جلب توجه در جامعه دارند. به این دلیل که به اهداف اتی خود نگاه می‌کنند و به دور بعدی مجلس چشم دوخته‌اند و شعارهای تندی را مطرح می‌کنند. حتی ممکن است تذکری گرفته باشند و مدتی سکوت کرده باشند، اما دوباره به صحنه برمی‌گردند و نسبت به تذکراتی که حتی از سوی مقام معظم رهبری داده می‌شود، متعهد نیستند و در پی منافع خاص خودشان هستند.
* عده‌ای معتقدند که حضور تندروها در مذاکرات به‌منظور گرفتن امتیاز بیشتر از طرف مقابل است. آیا این نظر درست است؟
این دیدگاه از سوی عناصر تندرو مطرح می‌شود که ما با مخالفت خود اجازه می‌دهیم هیات مذاکره‌کننده ایرانی بتواند امتیازات بیشتری کسب کند. مگر در زمان ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد، آقای جلیلی مسئول مذاکرات نبود؟ با وجود تمامی تندروی‌ها و مخالفت‌ها، آیا توانستند مساله‌ای را حل کنند؟ لذا بسیار ساده‌لوحانه است که بگوییم اگر این دسته اعلام مخالفت کنند، طرف مقابل بیشتر امتیاز خواهد داد.
شخصاً به توافق با آمریکا خوشبین نیستم
* اختلافات میان ایران و آمریکا تا چه حد جدی است و چه پیش‌بینی از سرنوشت مذاکرات غیرمستقیم دارید؟
در کشور ما، صاحبنظران در زمینه مذاکرات با آمریکا به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروهی معتقدند که ایران سعی دارد از این مذاکرات تحریم‌ها را حذف کرده و شرایط بهتری برای کشور به وجود آورد. به همین خاطر، حاضر است برخی امتیازات را به طرف مقابل ارایه کند تا مذاکرات به نتیجه برسد، چرا که گزینه دیگری ندارد. در مقابل، آمریکایی‌ها نیز تلاش می‌کنند تا در مذاکرات حداکثر امتیازات را به دست آورند، زیرا بر این باورند که ایران به خاطر تحولات یک سال گذشته و از دست دادن نیروهای خود، باید امتیاز بیشتری بگیرد. لذا آنان بیشتر به دنبال توافق هستند و کمتر به سراغ گزینه‌هایی مانند تشدید تحریم‌ها یا اقدامات نظامی می‌روند. این گروه نسبت به مذاکرات خوشبین هستند.
گروه دیگری نیز وجود دارد که بر این باورند، آمریکا با توجه به لابی قوی صهیونیست‌ها و گروه‌های طرفدار اسرائیل در کشور خود، به‌ویژه تیم نزدیک به ترامپ، از رئیس CIA گرفته تا دبیر شورای امنیت ملی و وزیر خارجه‌اش و همچنین برخی سناتورهای جمهوری‌خواه که اخیراً خواستار افزایش تحریم‌ها شده‌اند، قصد ندارد که مذاکرات به نتیجه برسد. زیرا ایران یک خط قرمز مشخصی را معین کرده که غنی‌سازی را در حد ۳.۶۷ درصد نگه دارد که مطابق با NPT و پادمان‌های آژانس است. در حالی که طرف مقابل تأکید می‌کند باید غنی‌سازی به طور کامل متوقف شود.
با این حال، ممکن است تصور کنیم آمریکایی‌ها به‌دنبال حل مشکل هستند، اما اگر بر مواضع خود پافشاری کنند، روشن است که مذاکرات به نتایج مطلوب نمی‌رسد. به طور کلی، من شخصاً نسبت به توافق با آمریکا خوشبین نیستم، به خاطر وجود گروه‌های فشاری که اطراف ترامپ قرار دارند؛ مخصوصاً لابی صهیونیستی و سناتورهای جمهوری‌خواه که موانع جدی برای هرگونه توافق ایجاد می‌کنند و در پی تحریم‌های شدیدتری بر ایران هستند.
در طول این روند مذاکره، تناقض‌های زیادی در گفتارها و اقدامات ترامپ مشهود بوده است. یک روز از ملت ایران تعریف می‌کند و ابراز تمایل به تفاهم با ایران را می‌کند و روز دیگر می‌گوید که غنی‌سازی باید به کلی متوقف شود و در غیر این صورت با بمباران و شرایط دشواری روبرو خواهند شد. در چنین شرایطی، پیش‌بینی کردن به آسانی امکان‌پذیر نیست و برای هر دو گروه کار دشواری است، چرا که مذاکرات بسیار سخت و پیچیده‌ای است. امیدواریم که نتیجه مذاکرات به نفع ایران رقم بخورد و کشور از تحریم‌های مهلکی که بر ما تحمیل شده است، رهایی یابد.
۲۷۲۱۵
