گلرنگ، پادشاه دریافت وام از بانک‌های ایرانی
به تازگی، بانک مرکزی آمار مربوط به تسهیلات دریافتی از سوی وام‌گیرندگان بزرگ در بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را به‌روزرسانی کرده است.
یک بررسی دقیق نشان می‌دهد که تعدادی از شرکت‌ها مبالغ کلانی از چندین بانک به صورت همزمان دریافت کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به گروه صنعتی گلرنگ اشاره کرد.
تحلیل داده‌های مربوط به تسهیلات کلان ۲۷ بانک و مؤسسه اعتباری نشان می‌دهد که این هلدینگ از ۱۱ بانک، از جمله بانک‌های دی، تجارت، اقتصاد نوین، پارسیان، ایران و ونزوئلا، پارسیان، توسعه صادرات، خاورمیانه، سامان، سپه، سینا و کارآفرین تسهیلاتی را به‌دست آورده است.
بیشترین مبالغ تسهیلات دریافت‌شده توسط شرکت‌های تحت پوشش گروه گلرنگ از بانک‌های دی با رقمی بالغ بر ۵۵۴۰ میلیارد تومان، اقتصاد نوین با ۳۲۱۲ میلیارد تومان، سامان با ۲۵۰۰ میلیارد تومان، پارسیان با ۱۹۱۹ میلیارد تومان و بانک سینا با ۱۳۱۴ میلیارد تومان به ثبت رسیده است.
شش بانک باقی‌مانده نیز در مجموع بیش از ۳۷۹۳ میلیارد تومان به این هلدینگ تسهیلات ارائه کرده‌اند که بخش عمده‌ای از این تسهیلات در دوره یک ساله اخیر تأمین گردیده است.
شایان ذکر است که اطلاعات مربوط به تسهیلات کلان بانک سپه به‌روز نشده است و به همین خاطر اطلاعات این بانک به پایان سال گذشته مربوط می‌شود، که طی آن ۳۷۹ میلیارد تومان به گروه صنعتی گلرنگ تسهیلات پرداخت شده است.
این هلدینگ با دارا بودن برندهای متعدد در صنایع مختلف از جمله آرایشی و بهداشتی، مواد غذایی، توزیع و پخش، بسته‌بندی و حمل و نقل، بخش قابل توجهی از بازار را تحت تسلط خود دارد.
برندهایی که ممکن است بسیاری ندانند که به گروه گلرنگ مربوط هستند، شامل اویلا، اکتیو، فامیلا، بایودنت، سافتلن، اوه، لندی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کوروش، گندم، سورنا و همچنین تاکسی اینترنتی تپسی و پیک موتوری الو پیک و سامانه نمایش فیلم‌نت می‌باشند که همگی زیرمجموعه‌های این شرکت هستند.
تشدید رقابت در شرکت‌ها با وجود تسهیلات ناعادلانه
نقدینگی و تأمین تسهیلات یکی از نیازهای حیاتی برای شرکت‌هاست که به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا تولیدات خود را افزایش دهند، در پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری نمایند و به رقابت مؤثرتری با دیگران بپردازند. همچنین، با توسعه ظرفیت‌ها، فرصت استخدام نیروی کار بیشتری برای ایجاد اشتغال فراهم می‌شود.
با این وجود، اعطای تسهیلات کلان به گروهی از شرکت‌ها منجر به ایجاد نابرابری در دسترسی به منابع مالی می‌گردد؛ بنابراین واضح است که شرکت‌هایی که موفق به دریافت تسهیلات بیشتری می‌شوند، در رقابت جلوتر قرار می‌گیرند و آن دسته از شرکت‌هایی که از دریافت این تسهیلات محروم می‌شوند، به تدریج از چرخه بازار حذف می‌شوند.
به عنوان مثال، شرکتی که قادر به تأمین سرمایه در گردش نیست، نمی‌تواند مواد اولیه را تأمین کند یا در زمان بحران، حقوق کارمندان خود را پرداخت نماید. این مسئله در زمان رکود اقتصادی و نا به سامانی بیشتر به چشم می‌خورد، به‌طوری که رقبای قوی با کمک تسهیلات ارزان قیمت، بازار را تصاحب می‌کنند.
به حاشیه رانده شدن شرکت‌های کوچک و متوسط از سیستم وام‌دهی بانکی
مورد دیگری که وجود دارد این است که در حال حاضر، صنایع کوچک و متوسط بخش عمده‌ای از صنایع ملی را تشکیل می‌دهند. به گفته مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی، ۹۶ درصد از صنایع کشور را صنایع کوچک و متوسط تشکیل می‌دهند و این صنایع نیز ۴۵ درصد از کل اشتغال کشور را در خود جا داده‌اند. با این حال، تسهیلات بانکی غالباً در اختیار این نوع صنایع قرار نمی‌گیرد.
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، نیز به تازگی با تأیید این نکته اعلام کرد که بانک‌ها عموماً منابع خود را به سمت شرکت‌های بزرگ هدایت می‌کنند و کسب‌وکارهای کوچک که دسترسی محدودی به منابع مالی دارند، از این موضوع آسیب می‌بینند.
در حال حاضر، برخی از شرکت‌های بزرگ همواره گیرنده تسهیلات بانکی هستند و چند شرکت دیگر نیز وجود دارد که منابع مالی بین آن‌ها جابجا می‌شود. بانک‌ها نیز به دلیل ارتباطات طولانی مدت و سپرده‌های کلانی که این شرکت‌ها دارند، تمایل دارند تسهیلات را به آن‌ها اختصاص دهند.
علاوه بر این، برخی از شرکت‌ها اساساً زیرمجموعه بانک‌ها هستند و بانک‌ها در طول سالیان گذشته همواره بخش قابل توجهی از منابع خود را به آن‌ها اختصاص داده‌اند.
از این رو، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بانک مرکزی باید راهکاری طراحی و اجرایی کند که به تمامی شرکت‌ها به‌طور عادلانه امکان دسترسی به تسهیلات را بدهد و مانع از آن شود که عده‌ای به صورت انحصاری از نقدینگی موجود بانک‌ها بهره‌برداری کنند.
