«پیرپسر» یا «مادر و کودک»؛ کدامیک از فیلمهای ایرانی به اسکار میرسد؟

زمان محدود برای معرفی فیلم ایرانی به آکادمی اسکار بهسرعت در حال سپری شدن است. هر سال، در دورهای که به شکلگیری کارگروه معرفی فیلم ایرانی به این آکادمی نزدیک میشویم، گفتگوها و جستجوها برای گزینههای مناسب آغاز میشود. بهطور قطع، فیلمهایی که در جشنوارههای بینالمللی عملکرد موفقی داشته و توجه عموم را به خود جلب کردهاند، در این رقابت از فیلمهای دیگر پیشی میگیرند و شانس بیشتری برای دارند.
با این حال، بهطور گاهی این قاعده به فراموشی سپرده میشود و ها بهوسیلهی کمیتهای متشکل از سینماگران و مدیران فرهنگی با نظرات متفاوت، انجام میشود. در حال حاضر، برخی از صاحبان آثاری که فیلمهایشان به اکران رسیده و یکی از مهمترین شروط معرفی به آکادمی اسکار را دارند، توجه بیشتری به این دارند.
فیلم «پیرپسر» یکی از آثاری است که بسیاری از تماشاگران بهخاطر استانداردهای بالای ساخت و بازیهای برجسته، آن را برای معرفی به آکادمی اسکار ی مناسب میدانند. این فیلم تا به امروز در جشنوارههای بینالمللی فیلم روتردام، ترانسیلوانیا، گالوی و لندن بریز حضور یافته و موفقیتهایی کسب کرده است.
تهیهکننده فیلم «پیرپسر»، حنیف سُروری، بر این باور است که در عرصهی بینالمللی، نکات فنی متعددی برای معرفی یک فیلم به آکادمی اسکار وجود دارد. به بیان دیگر، فیلمی که قرار است به اسکار معرفی شود، باید شرایط اولیه را داشته باشد؛ بهطور مثال، یک فیلم به شرط حضور در یک فستیوال بینالمللی درجه A، مجوز ورود به اسکار را میگیرد و اگر موفق به دریافت جایزه نیز شود، امتیاز آن دوچندان خواهد شد. برای نمونه، فیلم «پیرپسر» که از جشنواره روتردام جایزهای دریافت کرده، و همچنین فیلم «زن و بچه» اثر سعید روستایی که در کن به نمایش درآمده، واجد شرایط برای اسکار هستند.
او میافزاید: «فیلم سینمایی «یک تصادف ساده» اثر جعفر پناهی نیز در دسترس برای اسکار است و امیدوارم با توجه به امتیازهایی که دارد، از کشور خودمان برای معرفی به آکادمی برگزیده شود. ولی اطلاعی دارم که چون تهیهکننده و پخشکننده این فیلم خارجی هستند، احتمالاً توسط یکی از کشورهای اروپایی معرفی خواهد شد. اما بهطور کلی بهتر بود که فیلم آقای پناهی با این امتیاز بالا، از ایران معرفی میشد. امیدواریم با تدبیر و دقت مدیران سازمان سینمایی کنونی، فیلمهای چنین کارگردانی نیز در ایران نمایش داده شوند. اما در شرایط فعلی، فیلمهای «پیرپسر» و «زن و بچه» واجد امتیازات لازم برای حضور در اسکارند و میتوانند برای سینمای ایران افتخارآفرین باشند.»
فیلم سینمایی «زن و بچه» به کارگردانی سعید روستایی نیز از گزینههای مطرح دیگر برای معرفی به آکادمی اسکار است. این اثر برای اولین بار در بخش اصلی جشنواره فیلم کن ۲۰۲۵ به نمایش درآمد و در رقابت برای دریافت نخل طلای این جشنواره حاضر شد. شرکت فرانسوی
Goodfellas مسئولیت فروش بینالمللی این فیلم را بر عهده دارد. این فیلم از تاریخ هفتم تا بیست و چهارم آگوست در جشنواره بینالمللی فیلم ملبورن به نمایش گذاشته خواهد شد.
پس از دریافت نخل طلایی توسط جعفر پناهی برای فیلم «یک تصادف ساده»، این اثر میتوانست به عنوان یکی از نامزدهای جدی در اسکار مطرح شود. با این حال، به دلیل اینکه این فیلم به شکل غیررسمی و بدون مجوز وزارت ارشاد ساخته شده است، طبیعی است که در فهرست فیلمهای ایرانی برای معرفی به آکادمی اسکار قرار نخواهد گرفت و بهعلاوه، اصلیترین شرط معرفی یک فیلم به آکادمی، که نمایش عمومی آن در کشور بین اکتبر ۲۰۲۴ تا ۲۰ دسامبر ۲۰۲۵ است، فراهم نیست.
اما در میان فیلمهایی که در جشنواره چهلوسوم فیلم فجر نمایش داده شدند و توجهات زیادی را جلب کردند، فیلم سینمایی «غریزه» به کارگردانی سیاوش اسعدی به عنوان یکی از شانسهای اصلی فروش در گیشه و از مهمترین آثار سینمای اجتماعی بهشمار میآید. این فیلم به زودی اکران خواهد شد و در سال ۲۰۲۳ به انتظار مجوز اکران داخلی، در شش فستیوال معتبر بینالمللی به نمایش درآمد که در این میان، سیاوش اسعدی برای کارگردانی از بیست و چهارمین فستیوال فیلم اوجایی در کالیفرنیا، جایزه ویژه داوران را دریافت کرد و ساینا روحانی نیز در نخستین تجربه بازیگری خود، موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر زن از بیست و یکمین دوره فستیوال فیلم سالنتو در ایتالیا شد.
«غریزه» در بیست و یکمین دوره فستیوال ایمجین ایندیا در مادرید اسپانیا، سیامین دوره فستیوال الدنبرگ آلمان، بیست و یکمین دوره فستیوال ایسکیا گلوبال در ایتالیا و شانزدهمین دوره فستیوال سوفیا منار در بلغارستان نیز به نمایش درآمد و نظرات و نقدهای متفاوتی از سوی مخاطبان و منتقدان این جشنوارهها به دست آورد.
الهه نوبخت، پخشکننده بینالمللی فیلم، با اشاره به اینکه امسال شانسی برای فیلمهایی که تا به امروز برای معرفی به اسکار نام برده شدهاند نمیبیند، اظهار داشت: «من فیلم «زن و بچه» را با تماشاگران غیرایرانی در جشنواره فیلم کن مشاهده کردم و بهنحوی که متوجه شدم، کمتر مخاطب غیرایرانی توانست با این فیلم ارتباط برقرار کند. به همین دلیل، صرف حضور در جشنواره فیلم کن نمیتواند دلیلی برای معرفی این فیلم به اسکار باشد و بهنظر میرسد «پیرپسر» به دلیل فضای فیلم و مسیر داستان، افت شانس خواهد داشت.
بهنظر میرسد که در سال جاری، گزینه معرفی شده از سوی ایران برای اسکار، بیشتر جنبه رسانهای خواهد داشت. آنچه از همه بیشتر اهمیت دارد این است که سینمای اجتماعی به سمت زوال و نابودی حرکت کرده و در سالهای اخیر با توجه به عدم حمایت از سینمای مستقل در ایران، هر ساله شانس خود را در رویدادهای مهم بینالمللی نظیر اسکار از دست میدهیم و وضعیت امسال نیز قطعاً مشابه سالهای پیشین خواهد بود.»