خبر ناگوار «جیمز وب»
مژده‌های ما در جستجوی یافتن سیارات قابل سکونت در منظومه TRAPPIST-۱ با خبری ناگوار مواجه شده است؛ زیرا تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) هیچ نشانه‌ای از وجود جو شبیه به زمین بر روی سیاره سوم این منظومه، که به دور یک ستاره کوتوله سرخ در حال گردش است، شناسایی نکرده است.
با این وجود، چهار سیاره دیگر در مدار پیرامون ستاره TRAPPIST-۱ وجود دارند که همچنان امکان سکونت‌پذیری را برای آنها در نظر داریم و دست‌کم دو یا سه تای آنها در محدوده «قابل سکونت» این منظومه قرار دارند؛ جایی که دما می‌تواند برای وجود آب مایع مناسب باشد، البته با این فرض که جو زمین‌مانندی بتواند حرارت را نگه‌دارد.
بر اساس گزارش اسپیس، تلسکوپ فضایی «جیمز وب» پیش‌تر نتوانسته بود مدرکی از وجود جو در اطراف دو سیاره داخلی این منظومه، یعنی TRAPPIST-۱b و TRAPPIST-۱c پیدا کند و حالا می‌توانیم سیاره بعدی، یعنی TRAPPIST-۱d، را نیز به این لیست اضافه کنیم.
کارولین پیولت-غرایب (Caroline Piaulet-Ghorayeb)، دانشمندی از دانشگاه شیکاگو و موسسه تحقیقات سیارات فراخورشیدی تروتیر (IREx) در دانشگاه مونترال، در بیانیه‌ای اظهار داشت: هدف نهایی ما این است که درک کنیم آیا فضایی مشابه با محیطی که ما در زمین تجربه می‌کنیم، می‌تواند در مکان‌های دیگر وجود داشته باشد یا خیر و تحت چه شرایطی. اکنون، به نظر می‌رسد که باید TRAPPIST-۱d را از دنبال‌کنندگان بالقوه زمین حذف کنیم.
هر هفت سیاره منظومه TRAPPIST-۱ در حال عبور یا گذر از مقابل ستاره مادر خود مشاهده می‌شوند. اگرچه حتی تلسکوپ جیمز وب نمی‌تواند سایه سیاره در حال گذر را ببیند، اما قادر است تشخیص دهد که نور ستاره به هنگام عبور به وسیله مولکول‌های جو سیاره جذب شده است. این فرآیند به نام «طیف‌سنجی عبوری» شناخته می‌شود.
با این حال، با وجود استفاده از طیف‌سنج حساس به نور فرابنفش نزدیک جیمز وب با نام NIRSpec، تیمی از ستاره‌شناسان به رهبری «پیولت» هیچ مدرکی از وجود آب، متان یا کربن دی‌اکسید، که هر سه در جو زمین موجود هستند و وظیفه نگه‌داشتن حرارت و فراهم کردن دمای مناسب برای مایع شدن آب را بر عهده دارند، پیدا نکردند.
پیولت اشاره می‌کند: دلایل مختلفی ممکن است باعث شود نتوانیم جو TRAPPIST-۱d را شناسایی کنیم. این امکان وجود دارد که این سیاره جوی بسیار نازک مانند مریخ داشته باشد که شناسایی آن دشوار است. از سوی دیگر، ممکن است ابرهای غلیظ و بلندی وجود داشته باشد که جلوی شناسایی نشانه‌های خاص جوی را بگیرد (شبیه به سیاره زهره) یا اینکه این سیاره به طور کلی بی‌جو باشد.
چالشی که به طور کلی سیارات TRAPPIST-۱ با آن مواجه‌اند، ستاره‌شان است. کوتوله‌های سرخ، اگرچه در ظاهر به نظر می‌رسند که خطر کمتری دارند، ولی در واقع با انفجارهای مکرر و شدید تابشی، وضعیت آشفته‌ای را ایجاد می‌کنند. این انفجارها می‌توانند جو یک سیاره را به شدت تخریب کنند و این احتمال وجود دارد که سرنوشت مشابهی برای TRAPPIST-۱b، c و d نیز رقم خورده باشد.
به طور مشخص، به نظر می‌رسد سیاره d با وارد کردن ضربه‌ای به امیدهای ما در یافتن جهانی با جوی مشابه زمین در منظومه TRAPPIST-۱، در نقطه داخلی منطقه قابل سکونت این منظومه قرار گرفته باشد. با این حال، زهره در منظومه شمسی ما نیز شرایط مشابهی دارد و همچنین سیاره‌ای شبیه به زهره همچنان در دستور کار قرار دارد و چهار سیاره دیگر هم همچنان در حال بررسی هستند.
پیولت تأکید می‌کند: هنوز امیدها برای شناسایی جو در اطراف سیارات TRAPPIST-۱ به طور کامل از دست نرفته است. علیرغم اینکه ما نتوانستیم نشانه‌ای قابل توجه از جو برای سیاره d بیابیم، هنوز این احتمال وجود دارد که سیارات بیرونی حاوی مقادیر زیادی آب و سایر اجزا جوی باشند.
سیارات e و f در این منظومه قطعاً در منطقه قابل سکونت اطراف ستاره قرار دارند، در حالی که سیاره g مشابه مریخ در مرز بیرونی این منطقه است و سیاره h نیز در خارج از این محدوده قرار دارد که به احتمال زیاد برای داشتن جوی مشابه زمین بسیار سرد خواهد بود.
با این حال، بررسی اینکه آیا هر یک از این سیارات بیرونی دارای جو هستند یا خیر، چالش‌های بیشتری را به همراه دارد. فاصله بیشتر آنها از ستاره‌شان به معنای آن است که هرگونه نشانه طیفی آنها ممکن است ضعیف‌تر باشد و حتی برای «جیمز وب» نیز دشوار شناخته شود.
با این وجود، حتی اگر سیارات اطراف منظومه TRAPPIST-۱ که ۴۰ سال نوری با ما فاصله دارند، ما را ناامید کنند، در دنیای گسترده کیهان، موقعیت‌های بسیار بیشتری وجود دارد. کوتوله‌های سرخ، رایج‌ترین نوع ستاره‌ها هستند که تقریباً سه چهارم از کل ستاره‌های کهکشان راه شیری را تشکیل می‌دهند و سیارات جالب توجه دیگری نیز در اطراف سایر کوتوله‌های سرخ وجود دارند.
جستجو برای کشف سیارات سنگی در منطقه قابل سکونت ستارگان شبیه به خورشید با شدت بیشتری ادامه دارد. این جستجو که ماموریت پلاتو (PLATO) متعلق به آژانس فضایی اروپا آن را آغاز خواهد کرد، قرار است در دسامبر ۲۰۲۶ صورت گیرد.
آخرین اخبار در خصوص جستجو برای یافتن جو در اطراف سیاره TRAPPIST-۱d به تازگی در مجله Astrophysical منتشر شده است.
