۳۵۰ میلیون متر مکعب کسری گاز در زمستان گذشته

مدیر عامل شرکت ملی گاز اعلام کرد: در زمستان سال گذشته با ۳۵۰ میلیون متر مکعب ناترازی گاز مواجه بودیم که در نتیجه آن، چندین رکورد جدید ثبت شد.

سعید توکلی امروز در حاشیه برگزاری بیست ونهمین نمایشگاه بین المللی نفت در یک کنفرانس خبری بیان کرد: برای نخستین بار در تاریخ شبکه گاز، به تولید روزانه ۸۸۰ میلیون متر مکعب گاز خشک دست یافتیم. وی ادامه داد که افزایش تولید گاز طبیعی به میزان ۳۰ میلیون متر مکعب و تولید گاز خشک به ۲۱ میلیون متر مکعب رسید، در شرایطی که ذخایر مخازن خالی بود و سرمایی مشابه با سرمای اسکاندیناوی را تجربه کردیم. همچنین، برای نخستین بار شاهد کاهش دما تا ۱۲ درجه در ۱۱ استان بودیم.

وی به طرح بخاری های با راندمان بالا اشاره کرد و گفت: قرارداد برای تولید یک میلیون دستگاه تنظیم و منعقد شده است، که امسال حداقل ۳۰۰ هزار دستگاه آن تحویل خواهد شد و پیش بینی می شود که تا دو سال آینده به یک میلیون دستگاه برسد.

معاون وزیر نفت به راندمان پایین بخاری های متداول در کشور اشاره کرده و اظهار کرد: در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون بخاری تولید داخلی در کشور فعال است که راندمان اکثریت آنها در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد است. در این راستا، براساس مصوبه شورای اقتصاد، تولید بخاری هایی با راندمان بالای ۸۵ درصد در دستور کار قرار گرفته و قراردادهای لازم برای آن نیز منعقد شده است.

توکلی افزود: با حمایت دولت، تأمین و توزیع این بخاری های با راندمان بالا آغاز شده است و این کار بدون دریافت هزینه ای از مصرف کنندگان، به عنوان جانشین بخاری های قدیمی انجام می شود. تنها اقدام لازم ارائه بخاری های قدیمی به شرکت ملی گاز است.

وی در ادامه متذکر شد: مدیریت مصرف انرژی صرفاً بر عهده وزارت نفت نیست و دیگر نهادها نیز از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت باید در این زمینه به طور جدی وارد عمل شوند. جلوگیری از تولید بخاری های کم راندمان به همکاری و مطالبه رسانه ها و افکار عمومی از نهادهای مسئول نیاز دارد.

قرارداد گازی با ترکمنستان در حال اجراست

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در مورد قرارداد سوآپ گاز میان ترکمنستان، ایران و ترکیه توضیح داد: این قرارداد که در اواخر زمستان سال گذشته به مرحله اجرایی رسید، به عنوان نخستین قرارداد G۲G (شرکت دولتی با شرکت دولتی) محسوب می شود و هم اکنون نیز در حال فعالیت است. ترکمنستان به عنوان صاحب بزرگ ترین مخزن گازی خشکی در جهان و با مرز مشترک با ایران، یک شریک کلیدی در تأمین انرژی به شمار می آید.

توکلی در مورد همکاری های گازی ایران و روسیه نیز تاکید کرد: مذاکرات متعددی در این زمینه انجام شده و وزیر نفت به تازگی سفری به روسیه داشت. با اینکه تفاهم نامه اولیه در دولت قبلی به امضاء رسیده است، ولی اکنون در حال بررسی قیمت و روش پرداخت برای فاز اول پروژه ای با ظرفیت سالانه ۵۵ میلیارد متر مکعب هستیم و امیدواریم به توافق نهایی برای آغاز ارسال گاز دست یابیم.

وی در خصوص واردات گاز از روسیه گفت: برای انتقال گاز روسیه به ایران، لازم است مشخص شود آیا این فرآیند از طریق زیرساخت های موجود میسر است یا نیاز به ساخت زیرساخت های جدیدی از سوی طرف روسی خواهد بود. این موضوع در حال حاضر تحت بررسی های فنی قرار دارد و از جمله مسائل مهم در دستور کار شرکت ملی گاز محسوب می شود.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران افزود: اجرای این پروژه به بررسی های کارشناسی درباره زیرساخت های موجود در کشورهای واسط مانند آذربایجان، ارمنستان و گرجستان مرتبط است. به علت عدم وجود مرز خاکی مشترک بین ایران و روسیه، واردات گاز فقط از مسیر کشورهای یادشده امکان پذیر است.

توکلی در مورد اهمیت واردات گاز برای پایداری شبکه در مناطق شمالی کشور خاطرنشان کرد: یکی از دلایل پیگیری جدی این پروژه، نبود منابع پایدار برای تولید گاز در شمال ایران است. به همین دلیل، واردات از مسیرهای منطقه ای می تواند راهکار مؤثری برای تأمین انرژی این نواحی باشد.

وی تأکید کرد: پیاده سازی این پروژه یکی از وظایف قانونی شرکت ملی گاز در راستای برنامه هفتم توسعه است و امیدواریم با ادامه مذاکرات، مقدمات عملیاتی شدن آن فراهم گردد.

در مورد صادرات گاز به پاکستان نیز اشاره کرد: ایران آماده همکاری در این زمینه است، ولی ارسال گاز به پاکستان وابسته به اراده طرف پاکستانی است.

معاون وزیر نفت در مورد مقدار صادرات به ترکیه نیز گفت: با توجه به اینکه قرارداد صادرات گاز ایران به ترکیه در سال ۲۰۲۶ به پایان می رسد، در تلاش برای تمدید این قرارداد هستیم. در حالی که اولویت تأمین گاز در کشور برای مصرف کنندگان داخلی است، اما مطابق با تکلیف قانون برنامه هفتم توسعه در زمینه دیپلماسی انرژی، در قراردادهای صادرات گاز متعهد به اجرای تعهدات خود به کشورهای دریافت کننده خواهیم بود.

پروژه توسعه ذخیره سازی گاز سراجه در حال پیشرفت است

معاون وزیر نفت در خصوص طرح های ذخیره سازی گاز طبیعی بیان کرد: دو طرح اصلی ذخیره سازی در حال اجراست که یکی از آنها پروژه سراجه قم به مرحله تکمیلی نزدیک شدة است و قطعاً پیش از پایان تابستان به بهره برداری خواهد رسید.

توکلی بیان داشت که پروژه سراجه قم با برخی چالش های مالی و تأمین نقدینگی مواجه بود، اما با پیگیری های جدی شرکت مهندسی و توسعه گاز و هماهنگی های داخلی، این مشکلات مرتفع شد. پیمانکار اعلام کرده است که در سه هفته آینده منابع مالی به پروژه تزریق خواهد شد و تجهیزات نیز برخی آماده بهره برداری فوری هستند تا روند اتمام پروژه سرعت بیشتری بگیرد.

وی همچنین از بررسی طرح دیگری خبر داد که ویژگی های منحصربه فردی دارد و بیان کرد: در این پروژه برای نخستین بار گاز در گنبد نمکی ذخیره می شود و موقعیتی استراتژیک دارد چراکه در نزدیکی خطوط انتقال گاز، آب و زیرساخت های انرژی کشور قرار دارد.

توکلی در خصوص تحریم های به وجود آمده در ۴۵ سال اخیر گفت: بسیاری از نمایندگان کشورهای آسیایی، با خرسندی عملکرد ایران در این وضعیت، این موضوع را در فضای مجازی منعکس کرده اند. آن ها اعتقاد دارند که با وجود فشارهای ناشی از تحریم، این محدودیت ها موجب چابکی بیشتر و بهبود آماده سازی صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و بخش های وابسته آن شده است.

وی در مورد گذر موفق از زمستان گذشته، با تأکید بر رکورد جدیدی که این فصل از نظر مدت، شدت و گسترش سرما بر جای گذاشت، خاطرنشان کرد: برای نخستین بار تولید گاز خشک در شبکه گاز به ۸۸۰ میلیون متر مکعب در روز رسید که این موفقیت حاصل مدیریت هماهنگ در وزارت نفت بود. همچنین، افزایش ۳۰ میلیون متر مکعبی تولید گاز در کمتر از سه ماه یکی دیگر از نمونه های لازم از همین مدیریت محسوب می شود.

معاون وزیر نفت در خصوص تعرفه های گاز نیز بیان کرد: این موضوع بر عهده سازمان برنامه و بودجه و مدیریت انرژی آن است. پارسال اقدامات مهمی در این زمینه انجام شد و مصرف کنندگان پرمصرف در رده های ۱۱ و ۱۲ با افزایش قیمت قابل ملاحظه ای مواجه شدند، به طوری که در برخی مناطق تهران، صورتحساب گاز به ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان رسید.

توکلی تصریح کرد: قیمت گذاری تعرفه به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در کنترل رفتار مصرف کننده تلقی می شود؛ در حالی که گاز مصرفی خانوارها با قیمت بسیار پایینی عرضه می شود. دولت و شخص رئیس جمهور بر توزیع عادلانه انرژی و یارانه آن تأکید دارند و انتظار می رود با انجام بررسی های دقیق تر، مصرف کنندگان خوش مصرف تشویق و حتی پاداش هایی دریافت کنند.

وی همچنین درباره وضعیت ناترازی گاز و احتمال قطعی آن در سال ۱۴۰۴ گفت: ناترازی به این معناست که اگر بخواهیم تمام مصرف کنندگان انرژی را به گاز متصل کنیم، باید روزانه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین در دسترس داشته باشیم که این مقدار امکان پذیر نیست. در زمستان امسال نیز، همانند سال های گذشته، برنامه هایی برای مدیریت مصرف و تأمین سوخت مورد نیاز تدوین شده است.

عدم قطعی گاز در بخش خانگی

توکلی اشاره کرد که در تمامی کشورها سبد انرژی مشخص شده است و گاز تنها بخشی از این سبد را شامل می شود و در کشورمان نیز بخشی از تأمین انرژی زمستانی باید از سوخت های جایگزین انجام شود. وی تأکید کرد: در زمستان گذشته، با وجود برخی محدودیت ها در بخش های صنعتی و معدنی، هیچ گونه قطعی گاز در بخش خانگی نداشتیم و امیدواریم با تأمین سوخت برابر نیروگاه ها، امسال نیز بدون مشکل این روند ادامه یابد.

وی همچنین آمار عملکرد شرکت ملی گاز ایران را در سال جاری یادآوری کرد که در ۴۵ روز نخست سال ۱۴۰۴، مقدار سوخت معادل تحویلی به نیروگاه ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۶ درصد افزایش داشت. این نشان می دهد که سهم گاز به نحو قابل توجهی افزایشیافته و این نشانه ای از بهبود عرضه است.

توکلی به نقش تجارت گاز در سیاست های کلان کشور نیز اشاره کرد و بیان داشت: طبق قانون برنامه هفتم توسعه، کشور ملزم به توسعه همکاری های گازی با همسایگان است. به این ترتیب، اولویت شرکت ملی گاز، توسعه صادرات گاز و تحقق هاب منطقه ای با کشورهای همسایه خواهد بود. هرچند در مورد صادرات به اروپا، در شرکت ملی گاز برنامه جدی وجود ندارد.

اولویت تأمین گاز بخش خانگی

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران تأکید کرد که در سال ۱۴۰۳ با سردی شدید مواجه بودیم و گفت: حدود ۸۰ درصد مصرف گاز در بخش های خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده قرار دارد و تنها ۱۸ درصد از تولید گاز کشور به نیروگاه ها، مصارف عملیاتی و صنایع اختصاص یافته است. به علاوه، تأمین گاز بخش خانگی و تجاری اولویت اصلی شرکت ملی گاز ایران بوده و گازرسانی به صنایع عمده تنها با هماهنگی وزارت صمت و بر اساس اولویت ها انجام می شود و تلاش شده است که گاز نیروگاه ها نیز با حداقل آسیب تأمین گردد.

توکلی بر اهمیت اجرای سیاست های مدیریت مصرف تأکید کرد و یادآور شد: براساس سند جامع انرژی، صنایع انرژی بر باید سالانه از بهره وری مصرف خود یک درصد افزایش دهند، اما متأسفانه این برنامه به خوبی در کشور به مرحله اجرا در نیامده است.

وی فرصت سرمایه گذاری صنایع در توسعه میدان های گازی بالادستی را به عنوان راهکاری برای تأمین پایدار مصرف معرفی کرده و خاطرنشان کرد: در صورت سرمایه گذاری، صنایع می توانند به میزان تولید گاز حاصل از سرمایه گذاری خود دست یابند.

معاون وزیر نفت ادامه داد که ناترازی گاز در کشور ناشی از موضوعات متراکم و تجمعی است که در سال های گذشته شکل گرفته است. به عنوان مثال، پراکندگی صنایع در نقاط مختلف کشور بر اساس موقعیت جغرافیایی انجام نشده است. دلایل قانع کننده ای وجود ندارد که صنایع انرژی بر مانند فولاد در فلات ایران مستقر شوند؛ در حالی که ۷۵ درصد از تولید گاز در جنوب کشور بیشتر است و ۹۲ درصد از مصرف گاز نیز به استان های شمالی مربوط می شود. حال اگر این صنایع در منطقه جنوبی مستقر می شدند، به لحاظ نزدیکی به دریا، صادرات و دیگر عوامل شرایط بهتری داشتند.

افزایش ظرفیت پالایش گاز

توکلی با اشاره به برنامه های این شرکت برای افزایش تولید گاز، خاطرنشان کرد: بیشترین میزان تولید گاز در ایران از میدان گازی پارس جنوبی حاصل می شود. خوشبختانه انتقال دو توربوکمپرسور به پالایشگاه سیزدهم (فاز ۱۴ پارس جنوبی) به افزایش میزان گاز تصفیه شده کمک کرده است و این امر منجر به افزایش ظرفیت این پالایشگاه می شود.

وی افزود: اگر شرکت ملی گاز ایران خوراک مناسب را دریافت کند، با افزایش ظرفیت پالایش گاز سال جاری، دیگر حبس گاز نخواهیم داشت. بهره برداری از خط انتقال نهم سراسری از اهواز تا دهگلان نیز بخشی از اقدامات است که در سال جاری منجر به افزایش حجم انتقال گاز خواهد شد.

مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در خصوص پیش بینی تأمین گاز در زمستان پیشرو گفت که این مسئولیت برعهده ما نیست و تأثیر عوامل مختلفی چون دما در دست ما نیست. اگر دما در زمستان آینده شبیه به سال ۱۴۰۲ باشد، زمستان آرامی خواهیم داشت؛ اما اگر باز هم شدت سرما مانند سال ۱۴۰۳ باشد، انتقال گاز با مسائل بیشتری مواجه خواهد شد. با این حال، با تدابیری که تدارک دیده ایم، امیدوارم امسال زمستان خوبی را سپری کنیم.

استقبال از جذب سرمایه گذاری خارجی

توکلی در ادامه به برنامه شرکت ملی گاز ایران برای جذب سرمایه خارجی اشاره کرد و گفت: ما از هرگونه سرمایه گذاری خارجی در این صنعت استقبال می کنیم. به واسطه بازگشت سرمایه بالای این صنعت، فرصت های مناسبی برای سرمایه گذاری در صنعت گاز ایران فراهم گردیده است. ضمن اینکه در روزهای اخیر مذاکرات سازنده ای در این خصوص انجام شده و فکر می کنم که شرکت ها و صنایع انرژی بر می توانند از فرصت های این صنعت به خوبی بهره برداری کنند.